ICOMOS Lezing - Depok, erfenis van Cornelis Chastelein
De eerste ICOMOS-lezing van dit jaar op woensdag 17 januari in Amsterdam zal gaan over Depok, een stad op West-Java, die inmiddels onderdeel uitmaakt van Groot-Jakarta. De stad kent een bewogen koloniale geschiedenis waarin Cornelis Chastelein een bepalende rol speelde.
Jan-Karel Kwisthout vertelt over de lotgevallen van de stad en zijn inwoners aan de hand van zijn binnenkort te verschijnen boek Drie eeuwen Depok. De erfenis van Cornelis Chastelein (1657-1714) aan zijn vrijgemaakte christenslaven.
Jacqueline Rosbergen en Peter Timmer zullen vervolgens spreken over het toekomstperspectief van het erfgoed dat deze bewogen geschiedenis in Depok heeft achtergelaten. Zij doen dit aan de hand van de uitkomsten van de workshop die zij ter plekke uitvoerden.
Aanmelden kan zoals gebruikelijk via deze link naar het formulier.
Over de lezingen
Drie eeuwen Depok, erfenis van Cornelis Chastelein (1757-1714)
door Jan-Karel Kwisthout
In 1675 verliet Cornelis Chastelein Amsterdam. In Batavia werd hij een eigenzinnig en visionair VOC-bestuurder. Hij pleitte voor duurzame ontwikkeling en autonomie voor de lokale bevolking. Zijn visie verwoordde hij in manifesten en bracht hij ook in praktijk. In de Bataviase ommelanden werd het oprichten van de landbouwgemeenschap Depok zijn levenswerk. Hij schonk het land Depok aan zijn vrijgemaakte christenslaven, die er zelfbestuur over kregen. Zijn erfenis was tevens een aanklacht tegen het VOC-beleid. De gemeenschapsvorming die hij startte, werd een sociaal experiment. Hoewel het land Depok opging in de miljoenenstad Kota Depok, leven nazaten van deze gemeenschap nog steeds in de oude historische stadskern. Tegenwoordige stadsontwikkelingen roepen de vraag op in hoeverre er ruimte is voor het verhaal van Depok en het behoud van cultureel erfgoed. In zijn lezing schetst Jan-Karel Kwisthout de ontstaansgeschiedenis van Depok.
Verleden, heden en toekomst van Depok
door Jacqueline Rosbergen en Peter Timmer
Als voorstad van Jakarta staat stedelijke groei de komende jaren centraal in Depok. Hoogbouwtorens en winkelcentra dienen zich hier al aan. Ook het oudste gedeelte van Depok, oftewel Depok Lama (Oud Depok) staat daardoor onder druk. Veel Depokkers koesteren echter de rust, het groen en bovenal het bijzondere erfgoed van Depok Lama. Voor de Universitas Indonesia (UI), de grootste universiteit van Indonesië, waarvan de campus zich in Depok bevindt, was dit aanleiding om in november 2022 een workshop te organiseren gericht op behoud en ontwikkeling van dit waardevolle historische gebied. Peter Timmer en Jacqueline Rosbergen blikken terug op deze workshop voor studenten en jonge professionals en geven een korte inkijk in de hierbij toegepaste HUL Quick Scan methode. Deze methode ontwikkelden zij op basis van de HUL filosofie van Unesco samen met UI, Universitas Trisakti, IPB Bogor en het bureau Heritage hands-on, die ook deze en andere workshops mede hebben begeleid.
Over de sprekers
Jan-Karel Kwisthout is een jurist wiens belangstelling voor Depok werd gewekt tijdens zijn studie. Zijn familie uit Depok behoort tot rechtstreekse nazaten van de vrijgemaakte christenslaven van Cornelis Chastelein. Ruim drie eeuwen werd hun geschiedenis als oral history overgeleverd. Na uitgebreid historisch onderzoek publiceerde Jan-Karel Kwisthout over hun geschiedenis.
In februari 2024 verschijnt bij Uitgeverij Verloren in Hilversum zijn boek: Drie eeuwen Depok. De erfenis van Cornelis Chastelein (1657-1714) aan zijn vrijgemaakte christenslaven. Daarin beschrijft hij de geschiedenis van Depok en de betekenis van Cornelis Chastelein voor de Depokse gemeenschap.
Jacqueline Rosbergen is zelfstandig adviseur erfgoed en ontwikkeling, werkte 20 jaar als adviseur architectuur en stedenbouw bij de RCE en studeerde af aan de TU Delft als ontwerpend architect. Zij heeft zich ontwikkeld als expert op het gebied van herbestemming en transformatie van monumenten, monumentale ensembles en historisch stedelijk gebied.
Betrokkenen bij planvorming inspireren om zich de betekenis van het erfgoed eigen te maken, en deze te verweven met de opgave zodanig dat een stedenbouwkundig en architectonisch interessant plan ontstaat vormt de rode draad in haar werk. Een ruimtelijk en functioneel goed plan laat zij prevaleren boven behoud van erfgoedwaarde. Nationaal en internationaal was zij betrokken bij opleidingen op het snijvlak van erfgoed, stedenbouw en architectuur. In het kader van de programma’s Gedeeld Cultureel Erfgoed (GCE) en Internationale Erfgoedsamenwerking van de RCE begeleidde zij workshops met betrekking tot revitalisering van historische binnesteden in Indonesië, zoals in Depok, Banjarmasin en Muntok.
Peter Timmer is werkzaam als senior adviseur cultureel erfgoed bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Hij studeerde Ruimtelijke Ordening (BBE) aan de Hoge School Utrecht. In 2011 verwierf hij zijn Mastertitel (MA, Heritage Studies) aan der VU te Amsterdam op grond van zijn afstudeerscriptie over gedeeld erfgoed en ‘integrated conservation’ in Indonesië, in het bijzonder in de door de aardbeving getroffen stad Padang (Sumatra).
Peters hoofdtaak bij de RCE is het bevorderen van de inzet van cultureel erfgoed als kwaliteit bij stedelijke planning, ontwikkeling en ontwerp. Hij is gespecialiseerd in gebiedsmanagement in relatie tot historisch-stedelijke landschappen en Werelderfgoed-sites. Momenteel doet hij onderzoek naar de Nederlandse stadsvernieuwing in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw. Hij is betrokken bij de revitalisering en energetische verduurzaming van beschermde gezichten, zoals het innovatieve, community-based behoud door ontwikkeling van het Modernistisch dorp Nagele uit de jaren 1950.
Vanwege de RCE en ICOMOS is Peter betrokken bij verschillende Werelderfgoednominaties, alsmede management van nieuwe stedelijke ontwikkelingen binnen Werelderfgoed-sites. Tevens neemt hij deel aan verschillende projecten binnen het Nederlandse internationaal erfgoedbeleid, bijvoorbeeld t.a.v. de revitalisering van historische binnensteden in Indonesië, en d.m.v. het creëren een HUL Quick Scan methode, ter bevordering van de HUL-aanpak.
Programma 17 januari - LIVE Lezingavond in Amsterdam
18:30 Borrel en maaltijd
19:30 Drie eeuwen Depok, erfenis van Cornelis Chastelein (1757-1714)
door Jan-Karel Kwisthout
20:15 Pauze
20:30 Verleden, heden en toekomst van Depok
door Jacqueline Rosbergen en Peter Timmer
21:15 Einde